“Zimna Zośka” w Rudach

Łowisko w wiosennym słońcu anno 2015

Tekst i zdjęcia Zbyszka Ciemniewskiego.

W sierpniu 1992 r., wielki pożar strawił większą część łowiska dzierżawionego przez moje koło od ponad 60 lat. Był to największy pożar lasu, w powojennej historii Europy Zachodniej i Centralnej. Spłonęło w sumie ponad 9000 hektarów lasu, zginęli ludzie, zginęły setki, a może i tysiące zwierząt. Na skalę tragedii złożyło się wiele różnych czynników, w tym wyjątkowo upalne lato oraz silny wiatr z południa niosący płomienie coraz dalej, i dalej. Warto na tą tragedię popatrzyć też szerzej i wyciągnąć z niej możliwie szerokie wnioski.

Poluję w rudzkich lasach od ponad 50 lat, najpierw jako kibic Ojca a potem, już ponad 40 lat, jako myśliwy. Pamiętam ten las jeszcze z czasów kiedy jego obraz kształtowany był przez zarządców von Ratibora, właściciela tych ziem przed wojną, a potem, przez decyzje socjalistycznych hodowców lasu. Pamiętam niekończące się sosnowe uprawy, młodniki i drągowiny których jedynym celem była produkcja drewna. Pamiętam też stare pasy przeciwpożarowe pozostawione w strategicznych miejscach, a będące odpowiedzią na wcześniejsze pożary tego lasu, Pamiętam, jak stopniowo znikały one pod presją zarządzeń nakazujących produkcję, produkcję i przede wszystkim produkcję drewna. Las to nie fabryka i natura szybciej, niż ktokolwiek przypuszczał, upomniała się o swoje prawa.
Często jeżdżę w Beskid Śląski i z przerażeniem, przez ostatnie lata, oglądam znikające pod toporami drwali setki hektarów usychających monokultur świerkowych, sadzonych jeszcze za austriackich czasów. Cel wcześniejszej, austro-węgierskiej przebudowy beskidzkich lasów był jeden – produkcja drewna, zysk, kasa. Tutaj również, choć nieco później, natura upomniała się o swoje prawa.

Las to nie fabryka drewna ale pamiętajmy też, że pole to nie fabryka pszenicy czy kukurydzy, choć może wielu, tak się wydaje. Zarówno przestrzeń lasów, jak i pól czy łąk jest przestrzenią powstałą dla życia. Jeżeli naruszymy tą zasadę z chciwości czy niewiedzy, prędzej czy później zapłacimy za to cenę.

Moje koło, Koło Łowieckie “OSTOJA” Gliwice, gospodaruje w rudzkim łowisku, jak wspomniałem wyżej, już ponad 60 lat. Można śmiało powiedzieć, że do wielkiego pożaru działaliśmy pod sztandarami, jak to nazywam, “radosnego łowiectwa”. Zwierzyny było dużo, szkód łowieckich czy innych kosztów dzierżawy łowiska niezbyt wiele, więc czas upływał na polowaniach i różnych towarzyskich igrzyskach. Pożar przeorał stopniowo świadomość ludzi i koło podjęło wielką pracę nad odbudową zwierzostanów i zagospodarowaniem łowiska. Początki nie były oczywiście łatwe, głównie przez niezrozumienie wielu myśliwych i brak środków na realizację szerokich planów. Potem, stopniowo zaczęły pojawiać się różne możliwości i koło z nich skutecznie korzystało.

Podstawową szansę stworzył, zbudowany przez leśników, plan odbudowy rudzkiego lasu. Przebudowano całkowicie architekturę drzewostanów, stworzono wielką sieć pasów przeciwpożarowych składających się z pasa łąkowego oraz pasa krzewów. Zbudowano sieć dróg. Jednym słowem, zainwestowano dziesiątki milionów złotych w przemyślaną, dzisiaj można powiedzieć modelową, koncepcję. Koło wystąpiło z wnioskiem o dzierżawę pasów przeciwpożarowych i stworzyło na tej powierzchni pasy łąkowe oraz na części, buchtowiska dla dzików. Pojawiły się środki unijne, zbudowaliśmy sieć skupów dziczyzny, powstało zaplecze techniczne dla gospodarstwa, które obecnie zajmuje powierzchnię ponad 130 hektarów. Planujemy zbudowanie ośrodka dydaktyczno-szkoleniowego, co pozwoli na szeroką edukację nie myśliwych ale też na bardzo potrzebną edukację środowiska myśliwych.

W Zimną Zośkę wybrałem się na przedpołudniowy objazd obwodu, chcąc pokazać dzisiejszy stan naszego obwodu – to co zarejestrował aparat, powyżej. Zapraszam.